Dosja e njeriut të masakrave në kufi dhe në Tivar Vdiq diktatori i fundit komunist

Dosja e njeriut të masakrave në kufi dhe në Tivar

Vdiq diktatori i fundit komunist

20 vjet pas rënies së regjimit 45-vjeçar më të egër që njohu Europa pas atij të Hitlerit, vdiq në moshën 86-vjeçare diktatori i fundit komunist, Ramiz Alia. Diktatori i fundit i komunizmit në Shqipëri, Ramiz Alia do të kujtohet në analet e historisë si diktatori që vetëm nëpërmjet urdhrit për kalimin e paligjshëm të kufirit vrau mbi 500 shqiptarë, pa përfshirë këtu viktimat në kufijtë detarë. Në vitin 1990, pasi kishte rënë perdja e hekurt, kur në vendet ish-komuniste të Evropës Lindore po fillonin të vendoseshin sistemet demokratike, në Shqipëri vazhdonte dhuna e sistemit komunist, më e egër se kurrë. Vetëm në kufijtë tokësorë shqiptarë mendohet të llogaritet një shifër prej 500 emrash, ndërsa nuk figurojnë fare viktimat në kufijtë detarë, si Kanali i Korfuzit, i Otrantos, etj., apo në kufijtë liqenorë me Maqedoninë e Malin e Zi, numri i të cilëve mendohet të jetë edhe më i madh. Ishte një rastësi "fatlume", por edhe e trishtë. Nga raportet dërguar Ministrisë së Punëve të Brendshme, aso kohe figurojnë viktima nga qytete të ndryshme të Shqipërisë, janë nga Fieri, Vlora, Korça, Shkodra, etj. Janë të gjithë të rinj. Ka edhe nxënës shkolle mes tyre, por edhe kooperativistë e shoferë, qëllimi i largimit të së cilëve, nuk mund të ketë qenë veçse për arsye ekonomike. Të gjitha procesverbalet datojnë pas ndryshimit të ligjit më 8 maj të vitit 1990. Është tronditëse mosha e re e viktimave, sot pa varr. Vrasjet në kufi kanë ndodhur thuajse në grahmat e fundit të diktaturës komuniste, e cila deri atëherë mori jetën e 6535 njerëzve të pafajshëm, që u pushkatuan dhe vdiqën në burgjet komuniste. Pas vdekjes së diktatorit Enver Hoxha, Ramiz Alia u emërua pasuesi i tij, nga viti 1985 deri me 1991.

Dëshmia/ Urdhri për eliminimin e mbi 5 mijë shqiptarëve

Një fakt tjetër që vërteton urdhrin e Ramiz Alisë për të vrarë mijëra shqiptarë, pararendësit e shembjes së diktaturës, ku midis tyre ishte edhe Artin Basha, është intervista e Werner Daum, ish-ambasadori ad interim i RFGJ-së (1987-1990) në Shqipëri në intervistë për "Deutsche Welle-n". Sipas tij, Ramiz Alia kishte vendosur ta sulmonte ushtarakisht ambasadën gjermane, edhe ambasadat e tjera. "Vetëm dy apo tre vite më parë kam mësuar nga ambasadori shqiptar në Londër, që në atë kohë ka qenë shef i kabinetit të Reiz Maliles, se qeveria e Ramiz Alisë kishte vendosur ta sulmonte ushtarakisht ambasadën gjermane, edhe ambasadat e tjera, por më shumë ambasadën gjermane. Nëse do të ndodhte kjo, atëherë unë nuk do të isha këtu përpara mikrofonit tuaj, por do të kisha ndoshta një monument në Tiranë", shprehet Daum. Duke e cilësuar këtë akt si fillimin e një lufte, Daum tregon se vetëm presioni i bërë nga ministri i Jashtëm shqiptar në atë kohë, Reiz Maliles bindi Sekretarin e Parë të PPSH-së që të tërhiqej nga ky urdhër. "Unë nga kolegu në Londër mësova se qeveria e kishte vendosur për këtë sulm, por Reiz Malile kishte kërcënuar se do të jepte dorëheqjen publikisht dhe do t'i bënte publike të gjitha detajet. Pra, ai arriti ta bllokojë këtë vendim. Po e përsëris që këtë e kam mësuar vetëm tre vjet më parë dhe më duket shumë fakt interesant", thekson ish-ambasadori gjerman. Sipas dëshmive më lart, tregohet qartë vendosmëria e Ramiz Alisë për të eliminuar mijëra të rinj e të reja që dolën hapur kundër regjimit komunist dhe të bashkonin fatin e tyre me atë të 17-vjeçarit, Artin Basha.

***

Plagosja e të riut Artin Basha ditën e 2 korrikut, ku mijëra shqiptarë u përpoqën të rrëzonin "Murin e Berlinit" shqiptar dhe vdekja e tij vetëm 6 ditë më vonë është cilësuar nga regjimi komunist i kohës si një ngjarje aksidentale. Megjithë tentativat për ta cilësuar vrasjen e martirit të demokracisë Basha, si një ngjarje aksidentale, dokumentet zyrtare të mbajtura në mbledhjen e Komitetit Qendror të Partisë, në datën 23 korrik të vitit 1990 nxjerrin në pah të kundërtën. Në këto procesverbale shpjegohet qartë se Ramiz Alia dha urdhrin për vrasjen e cilitdo që do të tentonte të shkelte kufijtë shqiptarë (që nënkupton edhe futjen në ambasada të mbi 5 mijë qytetarëve në 2 korrik të 1990), si pasojë edhe vrasjen e 17-vjeçarit Basha. Sipas Ramiz Alisë, duke ndërtuar analogjinë me kalimin e kufirit urdhri ka qenë i prerë për të gjithë policët kufitarë që të qëllojnë me armë këdo që tenton të kalojë kufirin. "Nuk duhet të marrim në mbrojtje veprime e qëndrime të padrejta. Nëqoftëse polici, për shembull, për një shkak të parëndësishëm, përdor dhunën ndaj qytetarëve, duke dalë jashtë kompetencave të tij, duhet thënë që ky veprim është i gabuar dhe ta dënojmë, por nuk mund të themi të njëjtën gjë për kufitarin, që në krye të detyrës qëllon me armë dikë që tenton të kalojë kufirin. Gjatë kufirit tonë me Greqinë janë afruar grupe të mëdha diversantësh. Ku ta dijë kufitari se ai që kalon kufirin nuk është një diversant që ka hyrë e kërkon të dalë? Ku ta dijë ai se ky njeri nuk ka me vete drogë apo nuk është një vrasës? Kufitari i thotë 'ndal' shkelësit të kufirit dhe atë që nuk ndalet e qëllon. A mund ta bëjmë fajtor pse qëlloi?! Jo, ai bëri detyrën. Fajtor nuk mund ta bëjmë policin, sepse kur një njeri qëllohet me armë, edhe mund të vritet", shprehet Alia në mbledhjen e sekretarëve të Komitetit Qendror të Partisë, duke dalë në mbrojtje të urdhrit të tij. Këto ishin direktivat e fshehta të Ramiz Alisë për të eliminuar ata shqiptarë që me guximin e tyre i treguan regjimit komunist që shqiptarët e duan lirinë. Por, duke u mbuluar nga ruajtja e sekretit të informacioneve në mbledhjet e Komitetit Qendror, Ramiz Alia shfaqej me të tjera bindje në opinionin publik, duke e cilësuar vrasjen e 17-vjeçarit Basha si incident. Hera e parë që Alia tentoi ta quante aksidentale vrasjen e 2 korrikut ishte në takimin që Sekretari i Parë i KQPPSH-së dhe kreu i shtetit të asaj kohe zhvilloi me përfaqësues të inteligjencës krijuese të kryeqytetit në gusht të vitit 1990. Kishin kaluar vetëm disa ditë nga 2 korriku '90 dhe situata ka qenë mjaft e tensionuar. Ramiz Alia e thërriste këtë takim me intelektualët pas disa mbledhjeve të tensionuara të Byrosë Politike dhe të Sekretariatit të Komitetit Qendror. Në mbledhje, Alia është munduar ta kalojë si një incident të rëndë vrasjen e 17-vjeçarit Artin Basha, por kjo është kundërshtuar menjëherë nga Sali Berisha, që në atë ditë ka qenë intelektuali i vetëm që ka ngritur zërin për këtë krim të diktaturës. "Unë mendoj, para së gjithash, se informacioni duhet të jetë i vërtetë, gjë që çalon shumë. Unë po jap një shembull. U dha komunikata për ngjarjen e 2 korrikut dhe u tha që pati plagosje të lehtë nga të dyja palët, kur në fakt një 16-vjeçar ishte duke vdekur në Spitalin 2 dhe siç dihet, ai vdiq. Atij i bënë roje tek koka për dy ditë rresht diplomatët e ambasadës gjermane. Thuaji sa të duash ti personelit të klinikës sime që pati vetëm plagosje të lehta, ai nuk e beson. Mirëpo janë 600 veta aty, që nesër thonë të kundërtën". Pas këtij qëndrimi të Berishës, Alia ka reaguar duke përsëritur se vrasja ka qenë aksidentale.

PJESË NGA MBLEDHJA E KOMITETIT QENDROR TË 25 GUSHTIT '90

SHOKU RAMIZ ALIA: Në këto situata është e domosdoshme të luftohen me këmbëngulje të metat e gabimet e njerëzve tanë, të distancohemi nga ato me të cilat nuk pajtohemi dhe që armiku mund t'i shfrytëzojë. Nuk duhet të marrim në mbrojtje veprime e qëndrime të padrejta. Nëqoftëse polici, për shembull, për një shkak të parëndësishëm, përdor dhunën ndaj qytetarëve, duke dalë jashtë kompetencave të tij, duhet thënë që ky veprim është i gabuar dhe ta dënojmë, por nuk mund të themi të njëjtën gjë për kufitarin që në krye të detyrës, qëllon me armë dikë që tenton të kalojë kufirin. Gjatë kufirit tonë me Greqinë janë afruar grupe të mëdha diversantësh. Ku ta dijë kufitari se ai që kalon kufirin nuk është një diversant që ka hyrë e kërkon të dalë? Ku ta dijë ai se ky njeri nuk ka me vete drogë apo nuk është një vrasës? Kufitari i thotë "ndal" shkelësit të kufirit dhe atë që nuk ndalet e qëllon. A mund ta bëjmë fajtor pse qëlloi?! Jo, ai bëri detyrën. Por, në kolektivin e Kinostudios një shok qenka shumë i shqetësuar për këtë problem dhe kërkon përgjigje. Nuk është e vështirë dhe s'ka pse të ngurrojmë për t'i dhënë menjëherë përgjigjen që kërkon Foto. Ç'do të bënte për shembull, roja e Kinostudios, nëqoftëse dikush do të përpiqej t'i hynte për të djegur arkivin e filmit?

SHOKU FOTO ÇAMI: Edhe unë e lidha përgjigjen që i dhashë atij me një shembull: Nëqoftëse dikush do t'i shkonte për t'i vjedhur shtëpinë, ç'do të bënte ai?

SHOKU RAMIZ ALIA: Në këtë rast nuk mund të bëhet krahasimi me vjedhjen e shtëpisë, se shtëpia është pronë personale, ndërsa arkivi i Kinostudios është një pronë me vlerë të madhe shtetërore e kombëtare.

Natyrisht, kur polici vret një njeri që kërkon të djegë Kinostudion, ne nuk i themi, "mirë bërë që e vrave"! Ai njeri mund edhe të kapej e të dënohej ose të plagosej lehtë në këmbë etj. Por as fajtor nuk mund ta bëjmë policin, sepse kur një njeri qëllohet me armë, edhe mund të vritet.

SHOKU RAMIZ ALIA: E keqja është se aparatet, kuadrot e komunistët janë mësuar që vendimet ose i zbatojnë me metoda burokratike, ose i quajnë si masa kalimtare. Fakt është që te ne ende nuk po kuptohet se zbatimi i vendimeve të partisë kërkon të ndryshohen shumë konceptime. Për ta ilustruar këtë po ndalem pak në çështjen e mbrojtjes së kufirit. Në ndryshimet që pësoi Kodi Penal u prek edhe krimi i arratisjes. Tashmë arratisja trajtohet si kalim i paligjshëm i kufirit, jo si tradhti ndaj atdheut. Mirëpo ai që braktis atdheun, që i kthen shpinën shtëpisë, braktis nënën, babanë, vëllezërit, motrat, të afërmit e tjerë, vihet në shërbim të armikut, që bëhet pre e të huajve ligjërisht nuk konsiderohet tradhtar i atdheut, po nga ana morale tradhtar mbetet, opinioni si të tillë e trajton. Në këto rrethana rinia dhe populli që punojnë e jetojnë në brezin kufitar nuk mund të thotë: "Le të iki, le ta kalojë kufirin s'ka ndonjë gjë". Po kështu edhe ushtari i kufirit nuk mund të mendojë se: "Nuk prish punë, nuk kryen tradhti ndaj atdheut" dhe ta lërë të kalojë kufirin atë që tenton të arratiset.

Domethënë ne u gjendëm të papërgatitur, madje jo vetëm kaq, por në vend që të bëjmë ne propagandën tonë, pra që partia dhe rinia të gjithë të mendojnë si t'i shpjegojnë mirë këto masa që po merren e të kuptohen nga njerëzit, në të kundërtën: i lanë shteg punës që bëri armiku.

SHOKU FOTO ÇAMI: Është e vërtetë që ndryshimet në Kodin Penal masës së njerëzve nuk u është shpjeguar. Tani organet e drejtësisë kanë marrë si aksion të madh të punojnë dekretin e Kuvendit Popullit për manifestimet publike në të tëra kolektivat punonjës. Unë këtë gjë e mora vesh rastësisht, se më njoftuan nga Vlora dhe e ndalova menjëherë të punohej me kolektivat.

SHOKU RAMIZ ALIA: Ti Foto, je Sekretar i Komitetit Qendor që merresh me problemet e ideologjisë dhe propagandës. Si nuk e paske ditur një gjë të tillë?

SHOKU FOTO ÇAMI: Jo, nuk kam urdhëruar unë.

SHOKU RAMIZ ALIA: Epo, atëherë të ka ikur nga duart kjo, por propagandën ti e drejton.

SHOKU FOTO ÇAMI: Po ka dhënë urdhër tjetërkush për këtë, shoku Ramiz.

SHOKU RAMIZ ALIA: Disa fenomene po na ikin nga duart dhe neve si parti dhe qeverisë dhe po kthehen në të kundërtën tonë.

Diktatori i fundit komunist kërkon vënien në shërbim të PPSH të shkrimtarit të madh, ndërsa aludon në mbledhjen e Sekretariatit të Partisë se ai po bën lojën e armikut dhe të borgjezisë.

RAMIZ ALIA: Të vihet para përgjegjësisë Ismail Kadare.

SHOKU LISEN BASHKURTI: Ismailit i kemi shkuar tre herë në shtëpi për t'i kërkuar një intervistë për gazetën "Zëri i Rinisë", por nuk pranoi ta përgatiste...

SHOKU RAMIZ ALIA: Po pse nuk shkruani në gazetë që Ismail Kadare nuk pranoi të jepte intervistë? Kështu do ta vinit para përgjegjësisë morale dhe para opinionit të mbarë rinisë.

SHOKU LISEN BASHKURTI: Kur bisedoi me të gojarisht Remzi Lani i tha se, intervistën tjetër që ia paraqiti "Zërit të Rinisë" me dëshirën e tij, ia botuam menjëherë, kurse tani ka nevojë vetë redaksia t'i drejtohet atij. Në një farë mënyre e vuri para përgjegjësisë...

SHOKU RAMIZ ALIA: Këtyre njerëzve ne kemi të drejtë t'u themi: "Këtë situatë në Tiranë e nxiti dhe e krijoi armiku. Ja, ç'kërkon armiku! Po ti që hesht, me kë je"?

A është në nderin e intelektualit tonë të mos i thotë një fjalë Presidentit Miteran që e ftoi Ismail Kadarenë për vizitë në Francë, pikërisht në këtë kohë, kur kryheshin tërë ato veprime të kurdisura armiqësore dhe propaganda e tyre borgjeze villte vrer kundër Shqipërisë? Demokracia e humanizmi, për të cilat flet Ismaili, nuk janë të drejta abstrakte, as nuk mund të konceptohen si të tilla. Për cilët njerëz kërkohen këto të drejta, nëqoftëse nuk gjejnë shprehjen konkrete tek interesat e atdheut e të popullit? Jashtë këtyre interesave çdo lloj demokracie është demagogji.

A mund ta mohojë kush tani se temat për partinë, Enver Hoxhën, atdheun, socializmin janë boshti kryesor që përshkon tërë veprën e Ismailit, që nga poemat "Përse mendohen këto male", "Shqiponjat fluturojnë lart", e deri te romanet "Gjenerali i ushtrisë së vdekur", "Dimri i madh", "Koncert në fund të dimrit" etj. Situata e tanishme kërkon që Ismaili, me emrin e qëndrimin e tij prej intelektuali të njohur t'i bëjë një shërbim të ri popullit, partisë, atdheut. Ky qëndrim do ta lartësonte, ndryshe a mund të qëndronte në krahun tjetër e të pranonte si Tuxhmani se ka gabuar dikur, kur ishte i ri? Është koha kur ndonjë intelektuali të tillë i duhet thënë: "Ti flet me kaq zjarr për demokracinë, lirinë e individit e indinjohesh pse polici përdor shkopin, e sheh se ç'po bën i huaji kundër lirisë së Shqipërisë. Kujt do t'i vlenin botimet e tua, kur nuk thua një fjalë për këtë që sheh?

Desha të tërheq vëmendjen se ka disa tipa njerëzisht me prirje negative e formim jo të shëndoshë. Në përgjithësi ata janë intelektualë të rinj, si ndonjë pedagog në Institutin e Lartë të Arteve, ndonjë punonjës në Kinostudio apo në shtypin letrar, ndonjë piktor etj., me ta duhet punuar me durim e duhen mbajtur afër për t'ua thyer "mitet", për të mos i lejuar të bëhen përçues të një vije të gabuar.

SHOKU XHELIL GJONI: Ndoshta ka nevojë të organizohen me këta njerëz disa debate në grupe të ngushta për probleme të ndryshme, që kërkojnë të sqarohen. Për shembull, ka patur mjaft pyetje për çështjen e marrjes së kredive. Mund të ftohen në auditorë të ndryshëm njerëz, shokë kompetentë e me nivel, si Farudin Hoxha, t'ua sqarojnë. Po kështu, mund të veprohet edhe për çështje të tjera.

Diskutohet mjaft për problemin e Kosovës, si dhe për pozicionin e inteligjencës kosovare. Reaksioni dhe në këtë çështje përpiqet të hedhë vrer kundër nesh. Flitet për problemin e bashkimit të Kosovës me ne, për të cilin thonë se, "është e interesuar edhe Amerika e se pas këtij bashkimi, vetvetiu mund të arrihet në zgjedhje të përgjithshme".

SHOKU RAMIZ ALIA: Ka dhe nga ata që e përziejnë këtë çështje me pozitën e disa intelektualëve kosovarë, që propagandojnë se duhet braktisur ideologjia dhe duhet të merremi më parë me nacionalizmin.

Parulla e tyre është "Shqipëria etnike". Por të pranosh nacionalizmin do të thotë të vijnë këtu Rexhep Krasniqi, Balli Kombëtar, Legaliteti. Ne nuk mund t'i sakrifikojmë idealet tona për një Shqipëri të tillë "etnike". Mund të ketë edhe ndonjë tjetër, që ekzaltohet për një "shtëpi evropiane", krejt të hapur me plot kate e apartamente, po ta dojë veç me një ideologji të borgjezisë!!

E theksoj edhe një herë se, përballë këtyre dëshirave e parullave nuk duhet të qëndrojmë të tërhequr, por të hidhemi në sulm. Veprimtaria jonë duhet të jetë e efektshme, e dendur e sistematike. Mitingu që u organizua në Tiranë, për shembull, ishte mjaft i mirë dhe e arriti qëllimin, por ai nuk u shoqërua më pas me një punë intensive. Duhet të njihen mirë tërë anët e problemeve, që të jetë e mundur të ndërtohet një program i qartë e i konkretizuar për zgjidhjen e tyre. Mund të krijohet edhe një shtab kundër parullave armiqësore, ndaj të cilave kërkohet vigjilencë, përgatitje, luftë ideologjike e shkathtësi. Sot, nuk mund t'u flitet masave me slogane e fjalë të përgjithshme. Ndonjëherë është më e efektshme një bisedë e çiltër, qoftë edhe me 2-3 vetë, ku rrihen pikëpamjet dhe konkluzionet janë bindëse.

Do të ishte mirë të organizohej edhe ndonjë takim me një grup intelektualësh prej 14-15 vetash. Me ta duhet biseduar më parë si e shohin situatën aktuale dhe pastaj një nga një t'u thuhet me argumente ndonjë pikëpamje e gabuar. Po kështu, duhet vepruar edhe me disa grupe të rinjsh, përpara se të mblidhen organizatat e rinisë. Me inteligjencën duhet ndërtuar një punë e veçantë, e programuar e sipas kategorive, duke u ndalur sidomos në disa institucione e qendra të mëdha si Kinostudioja, Lidhja e Shkrimtarëve, Radiotelevizioni etj.

Një tjetër program i studiuar dhe mbi bazën e kontakteve direkte duhet ndërtuar edhe në punën me rininë. Duhet të gjallërohet tërë veprimtaria me të rinjtë universitarë e shkollarë, si në formë dhe në përmbajtje. Ajo nuk duhet të reduktohet vetëm në mbledhje e manifestime të mëdha, por të përfshijë dhe një larmi formash, që nga bisedat me grupe të vogla e deri në programet kulturore, artistike, politike etj., të cilat duhet të jenë tërheqëse e të organizuara mirë. Veprimtari të mëdha, mund të zhvillohen për shembull me rastin e fillimit të vitit të ri shkollor në mjedise të ndryshme, në formë mitingjesh, koncertesh, lojërash sportive etj., ku të përfshihen e argëtohen masa të gjera të rinisë.

Që tani dhe gjatë gjithë muajit gusht duhen marrë masa për organizim të rregullt të jetës nëpër konvikte, duke caktuar e afishuar për çdo konvikt listat e të rinjve sipas fakulteteve dhe kujdestarët apo përgjegjësit që ndjekin veprimtaritë e ndryshme nga rinia, partia pedagogët. Nëpërmjet tërë llojeve të veprimtarive duhet synuar që rininë ta mbajmë kurdoherë pranë e ta ushqejmë me ideologjinë tonë, sepse pas dështimit që pësoi në fazën e parë të programit të tij, armiku do të synojë të kërkojë mbështetje te rinia shkollore, studenteske dhe tek inteligjenca. Atij i intereson ta prekë këtë shtresë delikate, të përbërë nga bijtë e popullit, për të atakuar vijën e partisë. Mungesa e kujdesit dhe e vëmendjes sonë në këtë drejtim është e pafalshme. Në rast se ndaj veprimeve të disa huliganëve e patëm më të lehtë të mbanim qëndrim e të ngrinim opinionin, nga që populli i njihte si të tillë, është shumë vështirë të ngresh këtë opinion kundër atyre elementëve të rinisë studenteske që mund të bien në prehërin e armikut.

Opinioni i shëndoshë duhet mbajtur në këmbë e duhet hedhur në veprim edhe ndaj familjeve apo kolektivave punonjëse, pjesëtarë të të cilëve hynë nëpër ambasada. Të diskutohen qëndrimet e tyre në çdo bllok e lagje dhe të bëhet i njohur gjykimi i shëndoshë e i përgjithshëm i njerëzve.

Kujdes i duhet kushtuar edhe informacionit për popullin lidhur me zbatimin e vendimeve të plenumeve të fundit dhe për probleme të ndryshme. Nga organet qendrore, si dhe nga disa organe të bazës, ka shumë zvarritje të pajustifikueshme në zbatimin e vendimeve të marra, siç është ai i Plenumit të 8-të të KQ të Partisë për ndërtimin e banesave private. Populli ka nevojë për një informacion më të gjerë, sidomos për ato çështje që janë në studim e në kërkim të rrugëzgjidhjeve të reja të leverdisshme për të. Përse ngurrohet për shembull, të jepet informacion publik nëpërmjet mjeteve të propagandës, për studime të tilla, si ai i rritjes së pagave që janë nën 600 lekë?

Situatat kërkojnë që dhe çdo shok i udhëheqjes së partisë e të shtetit pa qenë nevoja për fjalime të mëdha, nëpërmjet televizionit apo takimeve direkte me popullin të zbërthejë ndonjë tezë të plemumeve të fundit. Ai mund të sjellë një informacion më të plotë e më të saktë për sektorin që mbulon, për problemet e rrugëzgjidhjet që kërkohen. Kjo do ta rriste më shumë përgjegjësinë e secilit prej nesh, por dhe do t'u priste rrugën mjaft thashethemeve e parullave armiqësore se, "në udhëheqje ka përçarje, ka konservatorë e liberalë". Natyrisht në këto pozita nuk qëndron asnjë nga shokët tanë, por ngadalësia, mefshtësia, burokracia e paaftësia, kudo që shfaqen nuk mund të mos lënë gjurmë në ndërgjegjen e popullit. Ato duhen luftuar me këmbëngulje e punë të palodhur, duke gjallëruar e perfeksionuar vazhdimisht edhe tërë mjetet e format e informacionit dhe të propagandës sonë.

SEKRET

MBLEDHJE E SHOKËVE SEKRETARË TË KOMITETIT QENDOR TË PARTISË

Më 24 gusht 1990

Në këtë mbledhje u diskutua për masat konkrete që duhet të merren në zbatim të vendimeve të partisë, si dhe për punën që duhet bërë me rininë studenteske.

SHOKU RAMIZ ALIA: Aktualisht para partisë kanë dalë disa probleme të mëdha, që duhen vlerësuar e t'u jepen rrugëzgjidhje. Për mendimin tim, as aparati i Komitetit Qendror, as organet e organizmat shtetërore dhe as masat e popullit nuk janë të përgatitur seriozisht për masat që duhen marrë për zbatimin e vendimeve për demokratizimin e mëtejshëm të jetës së vendit. Edhe prapaganda e shtypi dhe mjetet e tjera të informacionit nuk po u bëjnë jehonë sa duhet vendimeve të partisë, nuk dinë t'i përgatisin masat për zbatimin e tyre. Kjo është një çështje me konseguenca të mëdha.

E keqja është se aparatet, kuadrot e komunistët janë mësuar që, vendimet ose i zbatojnë me metoda burokratike, ose i quajnë si masa kalimtare. Fakt është që te ne ende nuk po kuptohet se, zbatimi i vendimeve të partisë kërkon të ndryshohen shumë konceptime. Për ta ilustruar këtë po ndalem pak në çështjen e mbrojtjes së kufirit. Në ndryshimet që pësoi Kodi Penal u prek edhe krimi i arratisjes. Tashmë, arratisja trajtohet si kalim i paligjshëm i kufirit jo si tradhti ndaj atdheut. Mirëpo, ai që braktis atdheun, që i kthen shpinën shtëpisë, braktis nënën, babanë, vëllezërit, motrat, të afërmit e tjerë, vihet në shërbim të armikut, që bëhet pre e të huajve ligjërisht nuk konsiderohet tradhtar i atdheut, po nga ana morale tradhtar mbetet, opinioni, si të tillë e trajton. Në këto rrethana, rinia dhe populli që punojnë e jetojnë në brezin kufitar nuk mund të thotë: "Le të iki, le ta kalojë kufirin s'ka ndonjë gjë". Po kështu edhe ushtari i kufirit nuk mund të mendojë se: "Nuk prish punë, nuk kryen tradhti ndaj atdheut" dhe ta lërë të kalojë kufirin atë që tenton të arratiset.

Domethënë, ne u gjendëm të papërgatitur, madje jo vetëm kaq, por në vend që të bëjmë ne propagandën tonë, pra që partia dhe rinia të gjithë të mendojnë si t'i shpjegojnë mirë këto masa, që po merren e të kuptohen nga njerëzit, në të kundërtën: i lanë shteg punës që bëri armiku.

SHOKU FOTO ÇAMI: Është e vërtetë që ndryshimet në Kodin Penal masës së njerëzve nuk u është shpjeguar. Tani, organet e drejtësisë kanë marrë si aksion të madh të punojnë dekretin e Kuvendit Popullor për manifestimet publike në të tëra kolektivat punonjës. Unë këtë gjë e mora vesh rastësisht se më njoftuan nga Vlora dhe e ndalova menjëherë të punohej me kolektivat.

SHOKU RAMIZ ALIA: Ti Foto, je Sekretar i Komitetit Qendror që merresh me problemet e ideologjisë dhe propagandës. Si nuk e paske ditur një gjë të tillë?

SHOKU FOTO ÇAMI: Jo, nuk kam urdhëruar unë.

SHOKU RAMIZ ALIA: Epo, atëherë të ka ikur nga duart kjo, por propagandën t'i e drejton.

SHOKU FOTO ÇAMI: Po ka dhënë urdhër tjetërkush për këtë, shoku Ramiz.

SHOKU RAMIZ ALIA: Disa fenomene po na ikin nga duart dhe neve si parti dhe qeverisë dhe po kthehen në të kundërtën tonë.

(Diskutimet në mbledhjen e sekretarit të Komitetit Qendror të 25 gushtit, kur diktatori kërkoi nga forcat e Ministrisë së Brendshme që ata që tentojnë kalimin e kufirit të konsiderohen tradhtarë)

I fundmi i diktatorëve, por jo i nostalgjikëve



Tek ne edhe diktatorët jetojnë më gjatë. Dje vdiq i fundmi i komunizmit në të gjithë Europën Lindore, Ramiz Alia, në moshën 86-vjeçare. Njeriu që mori frenat e regjimit menjëherë pas vdekjes së Hoxhës mundi ta drejtojë diktaturën për 5 vjet, ndërsa ishte brenda saj për gjysmë shekulli. Mbetet një nga periudhat historike tejet të ngarkuara me ngjarje të mëdha, e shoqëruar me përmbysjen e madhe që nisi me Lëvizjen Studentore në dhjetorin '90.

Pas vdekjes së Hoxhës, Alia ngjalli një iluzion jo vetëm tek disidenca e brendshme shqiptare, por dhe jashtë vendit. Mos ndoshta diktatura do të zbutej, krimet do të ndaleshin dhe shpresa për një hapje të Shqipërisë me botën perëndimore do të mund të bëhej realitet?

Asnjëra prej tyre nuk ndodhi. Për të gjykuar Alinë nuk mund të nisesh nga prilli i vitit 1986. Historia e tij nis që në vitet e luftës. Ai ishte bashkëthemelues i atij regjimi barbar dhe mund të ndahej prej tij po aq sa mund të ndahej Stalini, po aq sa Pol Poti, po aq sa shumë të tjerë të kësaj race në të gjithë Europën Lindore.

Alia u gradua nga regjimi menjëherë pas Masakrës së Tivarit në prillin e vitit 1945 për të dalë nga politika me urdhrat për vrasjet në kufi në vitet 1989-1991. Shumë krime, shumë vrasje dhe jetë të pafajshme kanë rënduar përgjatë 45 viteve në supet e këtij diktatori me zë të hollë dhe fytyrë të rafinuar nga dredhitë dhe dinakëritë që e kanë shoqëruar dhe që e bënë të mbijetonte si pak të tjerë për afroi gjysmë shekulli në një parti ku njeriu hante njeriun.

Shumë vrasje në këtë gjysmë shekulli mbajtën vulën e Ramëz Alisë. Bilanci është tejet tragjik. Si fillim i diktaturës, rreth 4 mijë kosovarë të ekzekutuar në Masakrën e Tivarit, për të ardhur më pas në fundin e viteve '80, ku për vrasjet në kufi numri i të vrarëve ende nuk dihet saktësisht edhe për vështirësitë e gjetjes së të gjitha kufomave.

"Qëllojini dhe vritini, ushtarët nuk mund të mbajnë përgjegjësi për ata që tentojnë të shkelin kufirin", ishte urdhri i dhënë nga Alia në fundin e viteve '90. Një urdhër që u pasua me vrasje dhe terror thuajse në të gjithë brezin e kufirit. Si të mos mjaftonin vrasjet, diktatori kishte urdhëruar edhe shfaqjen e terrorit pas këtyre akteve. Te vrarët merreshin, lidheshin dhe tërhiqeshin zvarrë nëpër qytet nga kamionë të Sigurimit famëkeq të Shtetit dhe të Ministrisë së Brendshme.

Linçimi i kufomave, ashtu sikurse ishte edhe varja në litar e poetit Havzi Nela, ishte pjesë e skenarit për të mbajtur nën panik një shoqëri, e cila po kërkonte të ringrihej. E gjithë Lindja kishte përfaqur demokracinë, ndërsa në Shqipëri, Ramiz Alia mundohej të tregonte dhëmbët duke forcuar diktaturën edhe përmes ekzekutimeve të intelektualëve.

Do të duhej të vinte pushkatimi i Çausheskut që diktatorit i fundit komunist të mendonte fundin e tij. Çaushesku u kthye në makthin e përditshëm të tij, që ai e pranonoi edhe vetë së fundmi, në një intervistë të dhënë për BBC-në. Fundi i Çausheskut e trodhi regjimin. Alia nisi të bëjë llogaritë më ndryshe. Hidhte plumbin dhe fshihte dorën dhe fantazma e Çausheskut e shoqëroi deri në fund të largimit.

Vdekja e Alisë është mbyllja fizike e një kapitulli diktatorësh të Europës Lindore që lindën tiraninë dhe e mbajtën atë në këmbë përmes gjenocidit. Ajo është një prej periudhave më të errëta që ka njohur njerëzimi. Janë mbi 100 milionë të vrarë prej këtyre regjimeve komuniste me të tillë diktatorë.

Krimet e komunizmit nuk janë përfillur, veçanërisht tek ne. Është kaluar një periudhë e gjatë tranzicioni me një mospërfillje, duke sjellë tek shumica edhe vetëhumbje të kujtesës ndaj atij gjenocidi të pashembullt që u përjetua për gjysmë shekulli.

Dëshmi e qartë e kësaj ishte mënyra se si pjesa më e madhe e mediave e pasqyruan dje vdekjen e këtij diktatori. Askujt nuk ia bëri zemra që të etiketojë Ramiz Alinë si diktator, ashtu sikurse ai ishte. Askush prej tyre nuk kujtoi, se ky njeri që vdiq, ka vrarë me mijëra njerëz të pafajshëm. Fshehën krimet e kryera përgjatë një gjysmë shekulli jo në emër të harresës, por në emër të nostalgjisë për atë regjim.

Sot, 21 vjet pas ngjarjeve të dhjetorit '90 degradimi moral arrin deri aty sa publikisht diktatorit i thuhet udhëheqës apo President duke u fshehur e vërteta, duke u fshehur krimet dhe mijëra jetë njerëzish të vrarë.

Nëse ai nuk paska qenë diktator, atëherë kushdo nga të rinjtë e sotëm që nuk e kanë jetuar atë kohë ka të drejtë të mendojë se nuk paskemi qenë në diktaturë deri në vitet '90, ndërsa ata të vrarë në kufi mund të konsiderohen si shkelës të ligjit dhe aspak si martirë të lirisë.

Çfarë manipulatorësh, çfarë qëniesh të neveritshme, që kërkojnë të risjellin lavazhin e trurit të shoqërisë me metoda të teknologjisë së fundit. Në kohë dhe në rrethana të reja, por me objekt të njëjtë. Fshehjen e diktaturës, krimeve të saj dhe lançimin deri si hero të një diktatori. Kjo ka ndodhur dje përgjatë gjithë ditës. Online në të gjitha ekranet.

Një dhunim i hapur i së vërtetës dhe një rivrasje për së dyti për ata mijëra jetë njerëzish të pafajshëm të masakruar nën diktaturën e Alisë. Një maskaradë e paimagjinueshme për ditët e sotme. Një sfidë dhe një provokim për ata qindra e mijëra familje të afërmit e të cilëve janë pushkatuar, burgosur dhe internuar nga ai regjim.

PS ka akuzuar PD se ka nën kontroll mediat. Dje ishte një ditë e veçantë, ku kushdo mund të shihte se PD jo vetëm që nuk kishte asnjë media që të reflektonte qëndrimin e saj për Ramiz Alinë, por e pa veten, ndoshta më keq se në vitin '91.

Diktatori u bë udhëheqës me unanimitet njëlloj si atëherë kur direktivat për mediat jepeshin nga zyrat e Komitetit Qendror. Të paktën atëherë kishte një media të vetme, ndërsa dje ishin shumë, shumë, shumë. Dukej se kishte edhe një garë mes tyre se kush do ta përkëdhelte më shumë "udhëheqësin" e partisë, që "nuk jeton më në zemrat e tyre". Dje mediatikisht u kthyem atje ku kishim qenë 26 vjet më parë, tek kronikat me "udhëheqës legjendarë" që ndahen nga jeta. Një prej tyre arrinte deri atje sa të kërkonte edhe ceremoni shtetërore për varrimin e diktatorit.

Dje, vdiq i fundmi i diktatorëve, ndërsa nostalgjikët u rishfaqën duke lëshuar mesazhe publike për të rekrutuar ithtarë të rinj, ndërkohë që plagët krimeve të vjetra janë ende të hapura.

Diçka duhet bërë, diçka duhet të lëvizë në funksion të institucioneve tona të kujtesës. Makineria duhet vënë në lëvizje sa nuk ka zënë ndryshkun e kohës. Përndryshe, askush pas pesë apo dhjetë vjetësh nuk do ta dijë më se në këtë vend ka ekzistuar diktatura komuniste dhe diktatorët. Do të jenë më të shumtë ata që do të besojnë se Ramiz Alia paska qenë udhëheqës dhe jo diktatori i fundit komunist.